99 nowych obiektów architektury modernistycznej i powojennej z całej Polski zostało wpisanych do rejestru zabytków - poinformowało MKiDN. Wśród nich znalazł się kościół NMP Matki Miłosierdzia w Wasilkowie.
Ministerstwo kultury przekazało, że „tak imponująca liczba wpisów to przede wszystkim efekt pisma Generalnego Konserwatora Zabytków prof. IH PAN Magdalenę Gawin w sprawie potrzeby ochrony architektury modernistycznej i powojennej, skierowanego do Wojewódzkich Konserwatorów Zabytków, oraz wynik konsekwentnie realizowanej, spójnej polityki konserwatorskiej".
Województwo podlaskie wpisało sześć obiektów: trzy w Białymstoku (kamienica, dom mieszkalny, willa Stefanii i Stefana Fricków), jeden w Grannem (kościół), jeden w gminie Wasilków (kościół) oraz jeden w Hajnówce (budynek biurowy Zakładów Drzewnych Lasów Państwowych).
Po II wojnie światowej dotychczasowa niewielka, jedyna dotąd w Wasilkowie i położona na uboczu świątynia parafialna pw. Przemienienia Pańskiego nie była już w stanie sprostać potrzebom duszpasterskim prężnie rozwijającego się miasta. Ówczesny proboszcz wasilkowski, ks. Wacław Rabczyński, rozpoczął starania o budowę nowego kościoła. Pozwolenie na rozpoczęcie prac budowlanych władze państwowe wydały w 1956 roku.
Murowaną świątynię według projektu inż. arch. Jerzego Zgliczyńskiego wzniesiono w latach 1958-1966 na miejscu wcześniejszej, którą w ramach represji po Powstaniu Styczniowym władze carskie rozebrały. Pracami budowlanymi kierował inż. Leon Żukowski. Powstał obiekt modernistyczny o układzie bazylikowym odwołujący się do wzorów świątyń starochrześcijańskich. Novum jest osobna kaplica chrzcielna w rotundzie połączonej z nawą.
Konsekracji kościoła dokonał 28 grudnia 1966 r. bp Adam Leon Sawicki. Świątyni nadano tytuł dotychczasowego kościoła parafialnego - Przemienienia Pańskiego, ale w 1995 r. zmieniono go, nadając wezwanie NMP Matki Miłosierdzia. W tym samym roku arcybiskup Stanisław Szymecki przekazał do nowej świątyni obraz Matki Bożej Miłosierdzia, który ozdabiał ołtarz papieski w czasie wizyty Jana Pawła II w Białymstoku w 1991 r.
Przy kościele znajduje się krzyż ustawiony w miejscu dawnej świątyni parafialnej, który przypomina i upamiętnia martyrologium wiernych parafii z lat 1863-1864, i z okresu represji popowstaniowych. Ważnym miejscem dokumentującym kościelne dzieje Wasilkowa jest Izba Pamięci dedykowana współtwórcy parafii i organizatorowi życia religijnego w Wasilkowie w okresie komunizmu, ks. Wacławowi Rabczyńskiemu. Poświęcił ją w 2013 r. arcybiskup Edward Ozorowski, metropolita białostocki - parafianin wasilkowski - czytamy na stronie archibial.pl.
Kościół wasilkowski reprezentuje typ sakralnej architektury modernistycznej. Trójnawowa świątynia, o układzie bazylikowym, została założona na rzucie prostokąta, murowana z cegły i kamienia polnego, częściowo otynkowana. Nawa główna została przykryta dachem dwuspadowym, natomiast każde z przęseł nawy bocznej otrzymało oddzielny dwuspadowy daszek. Do części nawowej kościoła, od strony zachodniej dołączono ośmioboczną kaplicę zwieńczoną spłaszczoną kopułą z iglicą opartą na kolistym bębnie przeprutym prostokątnymi oknami zamkniętymi półkoliście. Północno – zachodni narożnik kościoła został oszkarpowany, co stanowi bezpośrednie nawiązanie do architektury średniowiecza. Przy fasadzie ustawiono wysoką wieżę - dzwonnicę na rzucie prostokąta zwężającą się ku górze z ażurowym prześwitem - informuje prof. Małgorzata Dajnowicz, podlaski wojewódzki konserwator zabytków.
Świątynia jest jednym z 17 obiektów modernistycznych zaprezentowanych na wystawie „Zabytki architektury modernistycznej Województwa Podlaskiego”, którą można oglądać w siedzibie WUOZ przy ul. Dojlidy Fabryczne 23 w Białymstoku.
opr. (pb)